Στις 2 Αυγούστου εορτάζεται η ανακομιδή των Τιμίων Λειψάνων του Αγίου Πρωτομάρτυρα Στεφάνου. Το γεγονός αυτό συνέβη στα χρόνια που οι μεγάλοι διωγμοί των πρώτων χριστιανών είχαν κοπάσει και αυτοκράτωρ ήταν ο Μέγας Κωνσταντίνος.
Τότε, ο Άγιος Στέφανος φανερώθηκε τρεις φορές σε κάποιον ευσεβή γέροντα ιερέα, το Λουκιανό, και του αποκάλυψε τον τόπο, όπου ήταν κρυμμένο το λείψανό του. Αυτός αμέσως το ανέφερε στον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Ιωάννη, που με τη σειρά του πήγε στον υποδεικνυόμενο τόπο και πράγματι βρήκε το Ιερό λείψανο του Αγίου Στεφάνου. Κατά την εύρεση έγινε μεγάλος σεισμός, και το λείψανο του Αγίου πλημμύρισε ευωδία τους παρευρισκόμενους στον τόπο εκείνο.
Λέγεται ότι από τον ουρανό ακούστηκαν αγγελικές φωνές, που έλεγαν «Δόξα εν υψίστοις Θεώ και επί γης ειρήνη, εν ανθρώποις ευδοκία». Δηλαδή, δόξα ας είναι στο Θεό, στα ύψιστα μέρη του ουρανού και στην ταραγμένη από την αμαρτία γη ας βασιλεύσει η θεία ειρήνη, διότι ο Θεός φανέρωσε την ευαρέσκειά Του στους ανθρώπους, με την ενανθρώπιση του Υιού Του.
Φανέρωναν, έτσι, οι άγγελοι περίτρανα ότι ο πρωτομάρτυρας Στέφανος μαρτύρησε για την αγάπη και τη δόξα του Θεού.
Αργότερα, τα λείψανα του Αγίου μεταφέρθηκαν από την Ιερουσαλήμ στην Κωνσταντινούπολη και εναποτέθησαν στον – επ’ ονόματι αυτού – ανεγερθέντα Ναό υπό του Μ. Κωνσταντίνου.
Απολυτίκιο. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Βασίλειον διάδημα, εστέφθη ση κορυφή, εξ άθλων ων υπέμεινας, υπέρ Χριστού του Θεού, Μαρτύρων πρωτόαθλε Στέφανε· συ γαρ την Ιουδαίων, απελέγξας μανίαν, είδές σου τον Σωτήρα, του Πατρός δεξιόθεν. Αυτόν ούν εκδυσώπει αεί, υπέρ των ψυχών ημών.
Έτερον Απολυτίκιον της Ανακομιδής. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε.
Ως πλούτος ακένωτος, της αθανάτου ζωής, το θείόν σου Λείψανον, εκ των λαγόνων της γης, τη κτίσει ανέτειλεν· όθεν η Εκκλησία, θείαν χάριν τρυγώσα, Στέφανε Πρωτομάρτυς, κατά χρέος τιμά σε· ην φύλαττε πρεσβείαις σου, εκ πάσης αιρέσεως.
Κοντάκιον. Ήχος πλ. δ’. Αυτόμελον.
Πρώτος εσπάρης επί γης, υπό του ουρανίου Γεωργού πανεύφημε· πρώτος το αίμα επί γης, διά Χριστόν εξέχεας μακάριε· πρώτος υπ’ αυτού, τον της νίκης στέφανον ανεδήσω εν ουρανοίς, ως Αθλητών προοίμιον, στεφανίτα, των Μαρτύρων ο πρώταθλος.
Μεγαλυνάριον.
Όλον διάλαμπον υπερφυώς, αίγλη αφθαρσίας, ως πολύολβος θησαυρός, από γης εφάνη, Χριστού τη Εκκλησία, Στέφανε Πρωτομάρτυς, το θείον σκήνός σου.
