Η προετοιμασία για τη νηστεία πρέπει να γίνεται και στα πνευματικά όχι μόνο στις τροφές. Σιγά σιγά να βλέπουμε τις αμαρτίες μας, να τρέξουμε να εξομολογηθούμε, να προετοιμαστούμε ούτως ώστε, όπως κάνουν οι αθλητές πριν τον αγώνα που προπονούνται αρκετό καιρό και σπαταλούν ώρες πολλές, ιδρώνουν, κοπιάζουν, έτσι και εμείς αυτή την περίοδο να προπονούμεθα για να εισέλθουμε μέσα στον αγώνα της αγίας σαρακοστής.
Σήμερα λοιπόν, πρώτη μέρα του Τριωδίου, πρώτη Κυριακή, η Εκκλησία μας καθιέρωσε να διαβάζουμε στους ναούς μας αυτή την ευαγγελική περικοπή που ακούσαμε όλοι σήμερα, του Τελώνου και του Φαρισαίου, θέλοντας να μας δείξει ποια είναι η βάση, πάνω στην οποία θα σταθούμε για να μπορέσουμε να συνεχίσουμε τον αγώνα μας. Όταν δεν υπάρχει βάση και λίγο να προχωρήσουμε θα πέσουμε. Όταν όμως η βάση είναι γερή και οι άνεμοι να έρθουν και οι ποταμοί να έρθουν είναι γερά θεμελιωμένη η οικία επί την πέτρα.
Έτσι λοιπόν το θεμέλιο που βάζει η Εκκλησία μας σήμερα για την περίοδο την πνευματική, δεν είναι άλλο από την ταπείνωση. Και μας προκαλεί να μιμηθούμε την ταπείνωση του τελώνου και να αποφύγουμε την περηφάνια του φαρισαίου, ο οποίος ήταν άνθρωπος που έκανε καλές πράξεις και γι αυτό ευχαριστούσε το Θεό, αλλά θεώρησε τον εαυτό του ότι δεν είναι σαν τους άλλους ανθρώπους.
Ο φαρισαίος, πιστεύοντας στις δικές του δυνάμεις, εξωτερικά, ότι πιστεύει, προσεύχεται, κάνει ελεημοσύνες, νόμισε ο καημένος ότι είχε εξασφαλίσει τον παράδεισο και οτι ο Χριστός είναι υπόχρεος απέναντί του, μη γνωρίζοντας ότι «πάσα δόσις αγαθή και παν δώρημα τέλειον άνωθέν εστι καταβαίνον». Τίποτα δεν είναι δικό μας, με τη Χάρη του Θεού τα κάνουμε όλα.
Και συνέχισε αυτή η περηφάνια (σ.σ. του Φαρισαίου) λέγοντας πως «δεν είμαι εγώ σαν τους άλλους» και τους κατονομάζει «άρπαγες, ψεύτες, κλέφτες, όπως είναι και εκείνος ο τελώνης». Δεν τον έφτανε που είπε όλο τον κατάλογο και κατέκρινε όλους τους ανθρώπους, έδειξε και εκείνο τον άνθρωπο, τον καημένο, που ήταν γονατιστός εκεί και έκλαιγε για τις αμαρτίες του.
Ο τελώνης ήταν ένας άνθρωπος όντως αμαρτωλός, γονατισμένος, σε μία γωνία, χτυπούσε το στήθος του και έλεγε «ο Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ».
Και βλέπετε το αποτέλεσμα που μας λέει το Ευαγγέλιο, ότι κατέβηκαν τούτος ο τελώνης δικαιωμένος παρά εκείνος ο νομιζόμενος καλός και σωστός χριστιανός.
Αυτό πρέπει να μας προβληματίσει αδελφοί μου, γιατί και εμείς είτε λίγο είτε πολύ, προσπαθούμε τουλάχιστον να είμαστε σωστοί χριστιανοί, να προσευχόμαστε. Και ο φαρισαίος προσευχόταν. Να νηστεύουμε. Και εκείνος νήστευε. Να ελεούμε. Και εκείνος έκανε ελεημοσύνη και πιο πολύ από μας, το 10% το έδινε. Και όμως παρόλο που τα έκανε όλα τούτα δεν τα δέχτηκε ο Χριστός, γιατί είχαν μέσα εγωισμό και περηφάνια.
Και ο τελώνης όντως αμαρτωλός, είχε ταπείνωση και τον δέχτηκε ο Θεός.
Γι αυτό πρέπει να προσέξουμε, ενώ είμαστε μέσα στην Εκκλησία και προσπαθούμε να κάνουμε όλες τις αρετές, πρέπει να προσέξουμε μήπως μείνουμε έξω από το νυμφώνα. Γιατί βλέπετε και την αρετή της παρθενίας οι δέκα παρθένες την εξασκούσαν αλλά μόνο οι πέντε σώθηκαν. Οι άλλες πέντε έμειναν απέξω. Δεν τους ωφέλησε τίποτε ο αγώνας αυτός, που είναι μεγάλος. Αλλά δεν είχαν έλεον, δεν είχαν αγάπη, δεν είχαν ελεημοσύνη μέσα τους.
Ας προσέξουμε λοιπόν τη ζωή μας αδελφοί μου σήμερα που αρχίζει η ευλογημένη αυτή περίοδος του Τριωδίου και ας ταπεινωθούμε.
Τον ταπεινό τον άνθρωπο τον αγαπά ο Θεός και τον υπερήφανο τον αποστρέφεται.
Ο Θεός δεν έχει ανάγκη από τις δικές μας αρετές. Για εμάς το κάνουμε και ο Θεός έρχεται και μας ενισχύει και μας βοηθάει στον αγώνα μας τον πνευματικό. «Ο Θεὸς ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δὲ δίδωσι χάριν». Ε ας ταπεινωθούμε λοιπόν και εμείς όπως τον τελώνη, για να λάβουμε Χάρη από τον Χριστό μας.
Από το κήρυγμα του Γέροντα Νήφωνα στη Θεία Λειτουργία την 1η Κυριακή Τριωδίου Τελώνου και Φαρισαίου (25-02-2024)
